دکتر آمنه ابراهیمی
چکیده
وثوق الدوله در شمار مشروطهخواهان و از جمله چهره هایی بود که در گیرودار عدم تحقق مشروطه، برقراری حکومتی فعال و مقتدر را در سامان بخشیدن به وضعیت پرآشوب ایران آن روزگار مؤثر میدانست. به زعم ...
بیشتر
وثوق الدوله در شمار مشروطهخواهان و از جمله چهره هایی بود که در گیرودار عدم تحقق مشروطه، برقراری حکومتی فعال و مقتدر را در سامان بخشیدن به وضعیت پرآشوب ایران آن روزگار مؤثر میدانست. به زعم بسیاری تمایل وی به روس و انگلیس و نقش او در انعقاد قرارداد 1919م از جمله نقاط سیاهی است که چهرة مشروطه خواه او را زایل میکند و از او چهرهای خیانتکار برمیسازد. او با نگاهی آسیب شناسانه به نقد حکومت انفعالی و تأثیر آن بر ناکامی اجرای مشروطیت میپردازد و پیشنهادهای اصلاحی خود را دربارة روش و عملکرد مشروطه خواهان برای برقراری دولتی مقتدر و قوی، یا به تعبیر خودش حکومت فعال، بیان میکند. در این مقاله با روش تحلیل تاریخی و مطالعة سندی سعی میشود با توجه به بنیادهای فکری و اصلاحگرانة وثوقالدوله، بر چگونگی عملکرد او در جهت تحقق مشروطه و برقراری حکومتی فعال تأمل شود. براساس یافته های تحقیق، وثوق الدوله با نظر به پیامدهای پرآشوب دوران ابتدایی مشروطه، بر رفع دخالت نیروهای مختلف مردمی و حزبی در کار مشروطه خواهان و گسترش دایرة اختیارات حکومت مشروطه تأکید میکند. او فارغ از الگوهای پیشرفت اروپا به نوع بومی این تحول در ایران توجه دارد و البته در جهت اعادة قدرت حکومت مرکزی و حل مسائل داخلی، تکیه ایران به یکی از قدرتهای پیشرفتة خارجی را مجاز قلمداد میکند.
